Spraakapraxie

Je krijgt deze folder omdat je mogelijk een spraakapraxie hebt. De informatie is ook bedoeld voor jouw naaste omgeving. We leggen je uit wat een spraakapraxie is, waar de logopedist je bij kan helpen en geven je enkele adviezen zodat de communicatie met de mensen om jou heen zo mogelijk verbeterd kan worden.

Wat is spraakapraxie?

Spraakapraxie is een spraakstoornis door hersenletsel (denk aan een beroerte of trauma), waarbij het programmeren van de spieren die nodig zijn bij het spreken verstoord is. De spieren werken goed, maar het bewust aansturen van de spieren geeft problemen.

Bij alle handelingen die je uitvoert zijn er in de hersenen bepaalde schema’s die de handeling sturen. Dit gebeurt onbewust. Zo zijn er schema’s voor het eten, lopen en aankleden. Dankzij deze schema’s weten we vanzelf in welke volgorde we handelingen moeten uitvoeren en gaat dit bijna automatisch. Hierdoor kunnen we zelfs verschillende dingen tegelijk doen, bijvoorbeeld ons aankleden en praten tegelijk. Dit komt omdat we niet iedere keer na hoeven te denken hoe we de handelingen moeten uitvoeren.

Een opvallend kenmerk bij een spraakapraxie is het voortdurend zoeken naar de juiste articulatieplaats van klanken. Het zijn niet altijd dezelfde woorden of klanken die problemen geven. Vaak worstelt iemand om het juiste woord te kunnen zeggen, merkt dat het mis gaat, worstelt opnieuw en kan op deze manier steeds verder van het bedoelde woord afraken. De ernst van spraakapraxie kan variëren van helemaal niet meer kunnen spreken tot lichte articulatieproblemen die slechts zo nu en dan optreden.

Het kan zijn dat je alleen spraakapraxie hebt, maar het gaat ook vaak samen met een afasie en/of een dysartrie. Wanneer iemand alleen een spraakapraxie heeft, begrijpt hij/zij meestal wel wat er verteld wordt.

Mondapraxie

Spraakapraxie gaat vaak samen met een mondapraxie. Bij een mondapraxie is er een stoornis in het bewust aansturen van de tong-, lip- en mondspieren. Onbewuste, oftewel spontane bewegingen van het mondgebied (bijvoorbeeld de tong uitsteken om de lippen te bevochtigen) geven bij een mondapraxie geen problemen. Maar het bewust uitvoeren van opdrachten geeft wel problemen (bijvoorbeeld als iemand je vraagt om de tong uit te steken). Deze soort apraxie levert vaak ook problemen op bij het bewust eten en drinken.

Wat doet de logopedist?

De logopedist onderzoekt de spraak, de verstaanbaarheid en de beweging van de spieren van de mond en de tong en stelt een diagnose. Daarnaast zal je met de logopedist oefeningen doen om de spraak te verbeteren. Soms wordt er therapie aangeboden met behulp van muziek om de spraak weer op gang te helpen. Bij een ernstige spraakapraxie wordt vaak zo snel mogelijk een alternatief communicatiemiddel gezocht, afhankelijk van jouw mogelijkheden. Verder is voorlichting een belangrijk onderdeel van de behandeling. Er worden adviezen gegeven over hoe jij of jouw familielid samen zo optimaal mogelijk kunnen communiceren.

Algemene adviezen voor familie en andere betrokkenen

• Neem de tijd voor een gesprek. Geef de persoon met spraakapraxie de tijd om zijn spraakklanken te vormen en laat hem/haar uitspreken.
• Stimuleer de persoon om te spreken/communiceren en maak geen opmerkingen over de fouten.
• Vraag om herhaling als je de persoon niet goed verstaan hebt, herhaal hierbij het gedeelte dat je wel hebt verstaan.
• Vraag de persoon indien nodig langzamer te spreken. Ga zelf niet anders spreken (bijvoorbeeld langzamer of luider).
• Stimuleer de persoon met spraakapraxie om ook zaken aan te wijzen of uit te beelden. Vaak is dit een hulpmiddel om zich beter te uiten.
• Betrek de persoon met spraakapraxie in het gesprek en spreek één voor één.
• Wanneer herhaaldelijke pogingen om te spreken mislukken, probeer de communicatie dan op een andere manier voort te zetten. Laat het even rusten en kom er eventueel later op terug

Na ontslag uit het ziekenhuis

Wanneer na ontslag uit het ziekenhuis logopedische behandeling gewenst is, zal de logopedist van Bernhoven een overdracht sturen naar de logopedist in het revalidatiecentrum, verpleeghuis of vrijgevestigde praktijk.

Heb je nog vragen?

Heb jij of je naasten na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan contact op met je logopedist of afdeling logopedie.

• Logopedie via telefoonnummer 0413 - 40 19 35