Skip to Content

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn

Je hebt met de MDL-arts of IBD-verpleegkundige gesproken over het gebruik van methotrexaat (MTX). In deze folder lees je hoe dit medicijn werkt en welke bijwerkingen er zijn. Ook staat in de folder welke controles in het ziekenhuis nodig zijn bij deze behandeling.

Waarom krijg je MTX

We weten niet precies wat de oorzaak is van de ziekte van Crohn. We kunnen wel met medicijnen de ontstekingsreacties onderdrukken. Zo heb je minder last van klachten en andere problemen die door de ziekte kunnen ontstaan. De medicijnen genezen de ziekte niet. De ontstekingen en klachten kunnen dus weer terugkomen als je minder of geen medicijnen meer gebruikt. Als andere medicijnen niet goed genoeg hebben geholpen, schrijft je arts methotrexaat (MTX) voor.

Hoe werkt MTX

MTX onderdrukt je natuurlijke afweer. Daardoor onderdrukt het ook de ontstekingen in je darm. Of MTX voor jou goed werkt, merk je meestal binnen 4 tot 12 weken. Maar er zijn ook patiënten bij wie de behandeling pas later helpt. Werkt het medicijn goed? Dan schrijven we MTX voor een langere periode voor.

Belangrijk om te weten

Je krijgt een kleine hoeveelheid (lage dosis) van deze medicijnen. Bij een kleine hoeveelheid zijn er meestal minder bijwerkingen. Ook zijn de bijwerkingen minder hevig.

Het is belangrijk om te weten dat MTX ook bij de behandeling van kanker wordt geven. De bijsluiter die je van je apotheek krijgt, is daarom vaak gericht op patiënten met kanker. Zij krijgen een grote hoeveelheid (hoge dosis) MTX. Dit remt en doodt snelgroeiende kankercellen. Op de verpakking van je medicijnen vind je daarom altijd een gele sticker met daarop de tekst 'risicovolle stof'. In de bijsluiter staan maatregelen die horen bij het gebruik van een risicovolle stof. Deze maatregelen gelden niet voor jou.

Gebruik met andere medicijnen

MTX kan in combinatie met veel andere medicijnen worden voorgeschreven. Maar er zijn ook medicijnen die beter niet tegelijk gebruikt kunnen worden met MTX. Zo mag je de volgende antibiotica niet tegelijk met MTX gebruiken:

  • trimethoprim (antibioticum);
  • co-trimoxazol (antibioticum).

Vertel altijd aan je huisarts of specialist dat je MTX gebruikt. Twijfel je ergens over? Overleg dan ook met je arts.

Hoe gebruik je MTX

MTX is er als tablet en onderhuidse (subcutane) injecties.

Tabletten

  • Je apotheek vertelt je hoe je de tabletten moet slikken.
  • Je kunt de tabletten doorslikken met eten of water. Het is de bedoeling dat je de tabletten of capsules heel doorslikt. Dus niet breken of kauwen.
  • Je arts bespreekt met je hoeveel tabletten je per keer moet nemen. Het is belangrijk dat je de tabletten 1 keer per week op dezelfde dag inneemt. Dat kan in 1 keer of verdeeld over de dag (bijvoorbeeld 2 keer 3 tabletten).

Injectie

  • Je kunt jezelf injecteren (prikken). De IBD-verpleegkundige legt uit hoe je dit het beste kunt doen. Als je het vervelend vindt om jezelf een injectie te geven, vraag dan een familielid of andere bekende om dit bij je te doen. Hij of zij krijgt dan ook uitleg.
  • MTX krijg je 1 keer per week via een injectie, steeds op dezelfde dag van de week.
  • Na het avondeten injecteren maakt de kans op bijwerkingen kleiner.
  • Bewaar MTX zoals op de verpakking vermeld staat.

Mogelijke bijwerkingen

Het gebruik van MTX kan bijwerkingen geven. Gelukkig heeft niet iedereen daar last van. Bijwerkingen duren vaak kort of verdwijnen snel als je stopt met de medicijnen.

Wees tijdens de behandeling met MTX alert op de volgende verschijnselen:

  • Hoge koorts
  • Aanhoudende hoest
  • Groen slijm ophoesten
  • Kortademigheid
  • Huidafwijkingen
  • Blauwe plekken

Neem contact op met je MDL-arts als je 1 of meer van de bovenstaande klachten of andere lichamelijke klachten krijgt.

Foliumzuurtabletten

Het is belangrijk dat je naast MTX ook foliumzuurtabletten slikt. Je arts zal deze voorschrijven. Foliumzuur is een vitamine die de bijwerkingen van MTX vermindert, in een dosering van 5 mg of 10 mg (zoals door uw arts is voorgeschreven). Gebruik de foliumzuurtabletten niet binnen 24 uur voor of na het innemen van MTX.

Controles

Je MDL-arts controleert regelmatig je bloed om op tijd bijwerkingen op te kunnen sporen. Dit gebeurt de eerste tijd iedere week, iedere 2 weken of iedere maand. Zijn de controles de eerste maanden goed? Dan controleren we daarna om de 3 tot 4 maanden.

Vruchtbaarheid en zwangerschap

  • Ben je zwanger? Stop dan meteen met het gebruik van MTX. Want MTX kan schadelijk zijn voor je baby. MTX mag je niet innemen als je zwanger bent of borstvoeding geeft.
  • Zorg tijdens de behandeling met MTX voor een betrouwbare anticonceptie. Dat advies geldt voor mannen en vrouwen. Stop je met het gebruik van MTX? Blijf de anticonceptie dan altijd nog minimaal 6 maanden gebruiken.
  • Willen jullie zwanger worden? Overleg jullie zwangerschapswens dan altijd met je MDL-arts of IBD-verpleegkundige. Want dan moet je op tijd stoppen met MTX.

Vrijen

MTX komt niet in sperma of vaginaal vocht terecht. Daarom is het niet nodig speciale voorzorgsmaatregelen te nemen bij het vrijen. Wel is het belangrijk dat jullie anticonceptie gebruiken. Zie hiervoor ook de uitleg onder Vruchtbaarheid en zwangerschap.

Vaccinaties

Vertel altijd aan de arts dat je MTX gebruikt. Het medicijn kan de werking van sommige soorten vaccins verminderen. Ook kan het de kans op bijwerkingen van de vaccins vergroten.

Je kunt beter geen vaccinatie met een verzwakt levend vaccin nemen tijdens het gebruik van MTX. Het gaat dan om vaccins voor bijvoorbeeld bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts of BCG. Heb je een vaccinatie nodig? Overleg dan altijd eerst met je MDL-arts of IBD-verpleegkundige.

Wij adviseren je om je jaarlijks tegen griep te laten vaccineren door je huisarts. De griepprik bevat een dood vaccin (influenza). MTX heeft geen invloed op de werking van de griepprik.

Waarschuwing voor alcohol

Wees voorzichtig met het gebruik van alcohol. In combinatie met het gebruik van MTX is de kans groter op stoornissen in de werking van de lever. Gebruik bij voorkeur geen of in ieder geval niet meer dan één alcoholische consumptie per dag.

Vragen en contact

Heb je na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan gerust contact op met je MDL-arts of IBD-verpleegkundige.

  • De IBD-verpleegkundige heeft een telefonisch spreekuur en is direct bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.45 tot 10.15 uur op het telefoonnummer 0413 - 40 23 16. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken. 
  • Heb je dringende vragen buiten deze tijden? Dan kun je tijdens kantooruren contact opnemen met de polikliniek maag-, darm- en leverziekten: 0413 - 40 19 32.

Voor niet dringende vragen mag je ook mailen naar ibdverpleegkundige@bernhoven.nl. Noem daarbij je naam en geboortedatum. We beantwoorden je e-mail binnen 2 werkdagen.

Deze pagina downloaden
Deze pagina delen op